Η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με ημερομηνία 5 Αυγούστου 2005, αναφέρει τα ονόματα πολλών Ελληνικών χωριών που ονομάστηκαν “Μαρτυρικά Χωριά”. Ένα απ’ αυτά είναι το Δημοτικό Διαμέρισμα Ερυμάνθειας, όμορφο ορεινό χωριό της Πελοποννήσου που υπήρξε θέατρο ενός από τα πιο τραγικά επεισόδια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Το Σωματείο μας έμαθε τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Ερυμάνθεια όταν μας επισκέφτηκε ο κ. Μάνδρος Γιάννης, με σκοπό να ενημερώσει και τους Ιταλούς για την ιστορία και το μαρτύριο αυτού του χωριού.
Ερυμάνθεια — Ιούλιος 1943
Πρώτη μάχη
Την 26η Ιουλίου 1943 βρίσκονται στο κατακόρυφο οι ετοιμασίες των Ελλήνων ανταρτών που σκοπεύουν να ελευθερώσουν το σχολείο της Ερυμάνθειας που είχε γίνει φυλάκιο των Ιταλών. Τα μεσάνυχτα ακριβώς δίνεται το σύνθημα της επίθεσης. Οι Ιταλοί, οχυρωμένοι μέσα στο κτίριο, προσπαθούν να αμυνθούν, αλλά μάταια. Στις τρεις το πρωί δεν μπορούν πλέον να αντέξουν άλλο και ο επικεφαλής των Καραμπινιέρων ζητά να παραδοθεί μαζί με τους στρατιώτες του. Άφθονα τα λάφυρα και οι αντάρτες δεν υπέστησαν καμιά απώλεια.
Δεύτερη μάχη
Το πρωί της 27ης Ιουλίου, ενώ οι αντάρτες ικανοποιημένοι αναπαύονται, καταφτάνει με κομμένη την άνασσα ένα παιδί για τους ειδοποιήσει ότι είδε να έρχονται από το δημόσιο δρόμο τέσσερα Ιταλικά αυτοκίνητα γεμάτα στρατιώτες και πολεμικό υλικό. Αμέσως οι ομάδες των ανταρτών ξαναπιάνουν τα όπλα και καταλαμβάνουν τις στρατηγικές θέσεις.
Από το παράθυρο ενός σπιτιού ο Μαυροδήμος χτυπά με το πολυβόλο του το πρώτο αυτοκίνητο που καταστρέφεται — και οι 13 άνδρες που είναι πάνω του σκοτώνονται. Υπάρχουν ακόμα, για να μαρτυρήσουν αυτό το γεγονός, τα συντρίμμια αυτού του οχήματος.
Η επίθεση συνεχίζεται και καταστρέφονται και τα υπόλοιπα αυτοκίνητα. Μετά από μια ώρα μάχης οι Ιταλοί υψώνουν λευκά μαντήλια και παραδίδονται. Οι απώλειες των Ιταλών είναι σοβαρές — 14 νεκροί, 5 τραυματίες και 89 αιχμάλωτοι. Πλούσια τα λάφυρα — όπλα, πολυβόλα, χειροβομβίδες, πυρομαχικά και τρόφιμα.
Την άλλη ήμερα, το μεσημέρι, καταφθάνουν τεράστιες δυνάμεις Ιταλικού και Γερμανικού πυροβολικού (ειδοποιημένες από τους προδότες) που βομβαρδίζουν την Ερυμάνθεια πιστεύοντας ότι θα εκδικηθούν, αλλά άνδρες, γυναίκες, παιδιά και αντάρτες κατάφεραν να κρυφτούν σε σπηλιές και καλύβες. Τότε παρασυρόμενοι από μια τρελή επιθυμία για εκδίκηση βάζουν φωτιά σε όλο το χωριό αφήνοντας άθικτη μονάχα την εκκλησιά.
Ένα πατριωτικό τραγούδι των ανταρτών μας θυμίζει αυτό το λυπηρό γεγονός:
“…Η Πέμπτη εξημέρωσε μαύρη και αραχνιασμενη
και η ωραία Ερυμανθεια ανεβρέθηκε καμμένη
Η Ερυμανθεια ήτανε του Δήμου το καμάρι
και τώρα εσκοτεινιασε και έγινε σαν τον Αδη”
Βιβλιογραφία σχετική με το γεγονός
Από το κείμενο “Μωριάς στα όπλα” περιγραφή των μαχών
Η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας
Πρακτικό της Συνεδρίασης του Εκπολιτιστικού Συλλόγου ΔΔ Ερυμανθειας (28/5/2000) όπου περιγράφονται λεπτομερώς τα γεγονότα και ζητείται εκ μέρους της Κυβέρνησης το χωριό της Ερυμάνθειας να αναγνωριστεί ως “Μαρτυρικό Χωριό”
Εργασία στο μάθημα της τοπικής ιστορίας που κατά το σχολικό έτος 2007-08 έγινε από τους μαθητές της Γ΄τάξης με τίτλο “Η Ερυμάνθεια μέσα στο χρόνο”. Η εργασία αυτή αναφέρει τις διάφορες ιστορικές φάσεις αυτού του χωριού από το 1915 μέχρι την τραγωδία του 1943.
Το να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες των τραγωδιών μας βοηθάει να καταλάβουμε και να τιμήσουμε την μνήμη όλων των νεκρών. Σκοπός των κατοίκων της Ερυμάνθειας είναι να παραμένει στο ημερολόγιο και στο νου μας μια ημερομήνια για να τιμηθεί για πάντα εκείνη η ημέρα του Ιουλίου.
Για να μη λυσμονήσουμε
Η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με ημερομηνία 5 Αυγούστου 2005, αναφέρει τα ονόματα πολλών Ελληνικών χωριών που ονομάστηκαν “Μαρτυρικά Χωριά”. Ένα απ’ αυτά είναι το Δημοτικό Διαμέρισμα Ερυμάνθειας, όμορφο ορεινό χωριό της Πελοποννήσου που υπήρξε θέατρο ενός από τα πιο τραγικά επεισόδια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Το Σωματείο μας έμαθε τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Ερυμάνθεια όταν μας επισκέφτηκε ο κ. Μάνδρος Γιάννης, με σκοπό να ενημερώσει και τους Ιταλούς για την ιστορία και το μαρτύριο αυτού του χωριού.
Ερυμάνθεια — Ιούλιος 1943
Πρώτη μάχη
Την 26η Ιουλίου 1943 βρίσκονται στο κατακόρυφο οι ετοιμασίες των Ελλήνων ανταρτών που σκοπεύουν να ελευθερώσουν το σχολείο της Ερυμάνθειας που είχε γίνει φυλάκιο των Ιταλών. Τα μεσάνυχτα ακριβώς δίνεται το σύνθημα της επίθεσης. Οι Ιταλοί, οχυρωμένοι μέσα στο κτίριο, προσπαθούν να αμυνθούν, αλλά μάταια. Στις τρεις το πρωί δεν μπορούν πλέον να αντέξουν άλλο και ο επικεφαλής των Καραμπινιέρων ζητά να παραδοθεί μαζί με τους στρατιώτες του. Άφθονα τα λάφυρα και οι αντάρτες δεν υπέστησαν καμιά απώλεια.
Δεύτερη μάχη
Το πρωί της 27ης Ιουλίου, ενώ οι αντάρτες ικανοποιημένοι αναπαύονται, καταφτάνει με κομμένη την άνασσα ένα παιδί για τους ειδοποιήσει ότι είδε να έρχονται από το δημόσιο δρόμο τέσσερα Ιταλικά αυτοκίνητα γεμάτα στρατιώτες και πολεμικό υλικό. Αμέσως οι ομάδες των ανταρτών ξαναπιάνουν τα όπλα και καταλαμβάνουν τις στρατηγικές θέσεις.
Από το παράθυρο ενός σπιτιού ο Μαυροδήμος χτυπά με το πολυβόλο του το πρώτο αυτοκίνητο που καταστρέφεται — και οι 13 άνδρες που είναι πάνω του σκοτώνονται. Υπάρχουν ακόμα, για να μαρτυρήσουν αυτό το γεγονός, τα συντρίμμια αυτού του οχήματος.
Η επίθεση συνεχίζεται και καταστρέφονται και τα υπόλοιπα αυτοκίνητα. Μετά από μια ώρα μάχης οι Ιταλοί υψώνουν λευκά μαντήλια και παραδίδονται. Οι απώλειες των Ιταλών είναι σοβαρές — 14 νεκροί, 5 τραυματίες και 89 αιχμάλωτοι. Πλούσια τα λάφυρα — όπλα, πολυβόλα, χειροβομβίδες, πυρομαχικά και τρόφιμα.
Την άλλη ήμερα, το μεσημέρι, καταφθάνουν τεράστιες δυνάμεις Ιταλικού και Γερμανικού πυροβολικού (ειδοποιημένες από τους προδότες) που βομβαρδίζουν την Ερυμάνθεια πιστεύοντας ότι θα εκδικηθούν, αλλά άνδρες, γυναίκες, παιδιά και αντάρτες κατάφεραν να κρυφτούν σε σπηλιές και καλύβες. Τότε παρασυρόμενοι από μια τρελή επιθυμία για εκδίκηση βάζουν φωτιά σε όλο το χωριό αφήνοντας άθικτη μονάχα την εκκλησιά.
Ένα πατριωτικό τραγούδι των ανταρτών μας θυμίζει αυτό το λυπηρό γεγονός:
Βιβλιογραφία σχετική με το γεγονός
Το να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες των τραγωδιών μας βοηθάει να καταλάβουμε και να τιμήσουμε την μνήμη όλων των νεκρών. Σκοπός των κατοίκων της Ερυμάνθειας είναι να παραμένει στο ημερολόγιο και στο νου μας μια ημερομήνια για να τιμηθεί για πάντα εκείνη η ημέρα του Ιουλίου.
Eφημερίδα EVREKA